Zmniejszenie presji turystycznej na siedliska i gatunki na obszarze PLC 120001 Tatry
21 stycznia 2012 r. pomiędzy Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (www.ckps.lasy.gov.pl) i Tatrzańskim Parkiem Narodowym została podpisana umowa nr POIS.05.01.0000-398/12 na realizację projektu pn. „Zmniejszenie presji turystycznej na siedliska i gatunki na obszarze PLC 120001 Tatry".
Dotychczas w ramach projektu zrealizowane zostały następujące zadania:
1. Eksperci zajmujący się problematyką rekultywacji zniszczonych szlaków turystycznych i ich otoczenia spotkali się, aby omówić zagadnienia związane z planowanym remontem szlaków w rejonie Czerwonych Wierchów. W spotkaniu wzięli udział m.in.: prof. Kazimierz Krzemień – kierownik Zakładu Geomorfologii w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego (IGiGP UJ); prof. Stefan Skiba – założyciel i wieloletni kierownik Zakładu Gleboznawstwa i Geografii Gleb w IGiGP UJ; dr Wojciech Szymański – asystent w Zakładzie Gleboznawstwa i Geografii Gleb w IGiGP UJ; mgr Joanna Fidelus – doktorantka w Zakładzie Geomorfologii IGiGP UJ; dr Ryszard Prędki – kierownik Działu Udostępniania do Zwiedzania Bieszczadzkiego Parku Narodowego; dr inż. Paweł Skawiński – Dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN), dr inż. Zbigniew Krzan – zastępca Dyrektora TPN oraz pracownicy różnych działów TPN (Bogusława Chlipała, Maria Król, Szymon Ziobrowski, Jan Krzeptowski, Sławomir Wróbel), jak również pracownicy terenowi TPN (leśniczowie obwodów ochronnych, na terenie których będą trwały prace na szlakach: Kuźnice – Rajmund Starzyk, Strążyska – Tadeusz Zwijacz, Kościeliska – Andrzej Rams).
2. W 45 nrze kwartalnika „Tatry” ukazał się artykuł pt. „Negatywne skutki turystyki pieszej” poruszający tematykę zniszczeń na szlakach. Autorka, mgr Joanna Fidelus, w swojej pracy naukowej zajmuje się problematyką przekształceń w obrębie ścieżek turystycznych.
3. Zakupiono m.in. sprzęt monitorujący ruch turystyczny na szlakach oraz aktywność na terenach nieudostęnionych (film zarejestrowany przez fotopułapkę). Na temat pierwszych wyników uzyskanych z wykorzystaniem czujników pyroelektrycznych zamontowanych w TPN piszemy w 46 nrze kwartalnika „Tatry” w artykule Szymona Grocholskiego pt. „Monitoring ruchu turystycznego”.
4. W sierpniu ogłoszono przetarg nieograniczony na realizację prac związanych z remontem szlaków i rekultywacją zniszczonej roślinności – przetarg unieważniono.
5. Usunięto kraty z siedmiu jaskiń tatrzańskich. W Jaskini Czarnej w miejsce zdemontowanej kraty, którą wykorzystywali grotołazi, zainstalowano stałe punkty asekuracyjne.
6. Do magazynu TPN trafiły zakupione w ramach projektu fladry i piktogramy, które zostaną umieszczone w obrębie remontowanych szlaków oraz w rejonie skałek reglowych, gdzie notowane są przypadki nielegalnej wspinaczki.
7. Mgr inż. arch. Andrzej Stopka-Faktor – architekt, a przy tym ratownik TOPR i przewodnik tatrzański przedstawił najlepszą ofertę na wykonanie projektu remontu szlaków w rejonie Czerwonych Wierchów. Koncepcje dotyczące rozwiązań możliwych do zastosowania na Czerwonych Wierchach na bieżąco były omawiane z pracownikami TPN, w efekcie czego powstał projekt techniczny.
8. Przystąpiono do prac nad usuwaniem nielegalnych punktów asekuracyjnych na skałkach reglowych.
9. Przygotowany został film promujący projekt, zachęcający do poruszania się po znakowanych szlakach.
10. Przetarg na prace remontowe na szlakach w rejonie Czerwonych Wierchów rozpisano ponownie. Zgłosiły się dwie firmy, spośród których został wybrany wykonawca. Jednak nadal nie podpisano umowy, ponieważ firma, której nie wybrano, złożyła odwołanie. Czekamy na rozstrzygnięcie KIO.
11. Zakończono postępowanie odwoławcze i 22 lipca 2014 r. została podpisana umowa z firmą Eco-Rem na realizację prac remontowych obejmujących m.in. modernizację szlaków turystycznych montaż zapór i barier kanalizujących ruch turystyczny oraz ograniczających poza szlakową penetrację terenu.
12. Prace na szlakach zostały rozpoczęte z ze znacznym opóźnieniem ze względu na niesprzyjającą pogodę. Obfite opady deszczu występujące w lipcu i w sierpniu 2014 r. skutecznie uniemożliwiają podjęcie prac.
13. Wraz z poprawą pogody prace na szlakach ruszyły pełną parą. Utrudnień należy się spodziewać na wymienionych poniżej odcinkach szlaków turystycznych o łącznej długości 10,068 km, tj.:
- szlak czerwony Przełęcz Siodło – Wyżna Kondracka Przełęcz (0,960 km),
- szlak niebieski Kobylarzowy Żleb – Małołączniak (1,702 km),
- szlak żółty Przełęcz Kondracka – Kopa Kondracka (1,276 km),
- szlak czerwony Piec – Przełęcz pod Kopą Kondracką (5,616 km),
- szlak czarny Czerwona Przełęcz – Sarnia Skała (0,514 km).
Do końca listopada 2014 roku wykonano roboty na odcinkach szlaków: Przełęcz Siodło - Wyżnia Kondracka Przełęcz oraz Przełęcz Kondracka - Kopa Kondracka. Łączna długość wyremontowanych odcinków szlaków w 2014 wynosi 1058 mb (40 mb + 480 mb + 405 mb + 133 mb).
14. Zakończenie realizacji projektu planowano na 30.11.2014 r., jednak 5.11.2014 r. z Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych podpisano aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-01) do umowy o dofinansowanie przewidujący rozszerzenie projektu o wykup gruntów. Przedłużono także zakończenia projektu do 30.06.2015 r., co w niewielkim zakresie pozwoli także na kontynuację prac na szlakach.
15. Zakończono i odebrano prace związane z usuwaniem punktów asekuracyjnych na skałkach reglowych Sprawozdanie z wykonania zadania.
16. Został zrealizowany drugi z zaplanowanych do nakręcenia filmów.
17. Dzięki podpisanemu aneksowi do umowy o dofinansowanie TPN mógł rozpocząć akcję kupowania nieruchomości. W pierwszym półroczu 2015 r. kupiono 10 działek ewidencyjnych położonych w obrębach ewidencyjnych Małe Ciche, Murzasichle i Kościelisko. Łączna powierzchnia działek, które stały się własnością TPN to 0,7838 ha. Działki zasiliły obwody ochronne Kośne Hamry, Zazadnia i Kościeliska.
18. Ponownie ruszyły prace na szlakach, z których do końca 2014 r. wyremontowano zaledwie nieco ponad 1 km. Prace trwają w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały oraz na odcinku od Przełęczy pod Kopą Kondracką na Kopę Kondracką (łącznie około 1000 m). Prace trwają także na odcinku Kobylarzowy Żleb-Małołączniak (1700) oraz od Pieca w kierunku Ciemniaka (odcinek o długości ok. 2000 m).
Zgodnie z planem, postęp prac powinien odzwierciedlać poniższy harmonogram:
03.06.2015r. |
Przekazanie terenu w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały. Rozpoczęcie robót brukarskich |
22.06.2015r. |
Przekazanie terenu na odcinku Przełęcz pod Kopą Kondracką – Kopa Kondracka. Rozpoczęcie robót brukarskich. |
25.06.2015r. |
Przekazanie terenu na odcinku Kobylarzowy Żleb – Małołączniak. Rozpoczęcie robót brukarskich |
26.06.2015r. |
Zakończenie prac w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały |
29.06.2015r. |
Przekazanie terenu na odcinku od Pieca w kierunku Ciemniak. Rozpoczęcie robót brukarskich. |
30.06.2015r. |
Zakończenie robót brukarskich na odcinku Przełęcz pod Kopą Kondracką – Kopa Kondracka |
03.07.2015r. |
Przekazanie terenu na odcinku Siodło – Kopa Kondracka. Rozpoczęcie transportu i układania mat jutowych |
Co będzie:
06.07.2015r. |
Wprowadzenie dodatkowej brygady na odcinek Piec – Ciemniak. Rozpoczęcie robót brukarskich od Chudej Przełączki w kierunku Twardej Kopy |
19. 30 czerwca 2015 r. podpisano drugi aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-02) do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.01.00-00-398/12-00, dzięki czemu prace remontowe na szlakach w rejonie Czerwonych Wierchów mogą być kontynuowane do końca września 2015 r. Jednocześnie zyskaliśmy możliwość kupowania kolejnych działek na rzecz TPN. TPN powinien kupić około 4,5 ha gruntów.
20. W lipcu 2015 r. kupione zostały kolejne dwie działki, tym razem na terenie administracyjnie przynależącym do Zakopanego (pow. 0,6979 ha), a zgodnie z podziałem powierzchniowym TPN, do obwodu ochronnego Kośne Hamry.
21. W sierpniu 2015 r. podpisano kolejne dwa akty notarialne, tym razem na obszarze gminy Bukowina Tatrzańska (0,5816 ha) w obwodzie ochronnym Łysa Polana i w gminie Poronin (0,8244 ha) w obwodzie ochronnym Kośne Hamry.
22. Z realizacją projektu wiążą się działania monitoringowe, naukowe i praktyczne, o czym można przeczytać w kolejnych publikowanych w kwartalniku "Tatry" artykułach (nr 3 (45), lato 2013 "Negatywne skutki turystyki pieszej", str. 12; nr 4 (46), jesień 2013 "Monitoring ruchu turystycznego", str. 8; nr 3 (49), lato 2014 "Utrudnienia na szlakach", str. 6; nr 4 (50), jesień 2014 "Remont na Czerwonych Wierchach", str. 8; nr 1 (47), zima 2014 "Remont na Czerwonych Wierchach" str. 17 i "Wpływ rozdeptywania szlaków na roślinność wysokogórską" str. 18; nr 1 (51), zima 2015 "Tysiąc metrów szlaku" str. 9; nr 2 (52), wiosna 2015 "Monitoring na Kasprowym Wierchu", str. 10).
23. We wrześniu 2015 r. kontynuowano zakupy działek, dzięki czemu ponownie w OO Kośne Hamry TPN zyskał grunty na własność (0,241 ha) i nieznacznie zasilony został OO Zazadnia (0,0788 ha).
24. 23 września 2015 r. podpisano trzeci aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-03) do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.01.00-00-398/12-00, co umożliwi zakończenie wszystkich prac na szlakach oraz kontynuację zakupu nieruchomości.
24. Trwają ostatnie prace na szlakach, kilka odcinków czeka na odbiory częściowe, inne na końcowe. Układane są maty jutowe.
25. Przygotowano teksty do publikacji w kwartalniku "Tatry". Będzie można je przeczytać dopiero w 2016 r.
26. 20 listopada 2015 r. podpisano ostanie akty notarialne dotyczące zakupu nieruchomości w Witowie (0,6649 ha) dla OO Chochołowska i w Zakopanem: dla OO Brzeziny (0,1695 ha) oraz OO Kośne Hamry (0,3775 ha). W efekcie TPN zyskał na własność 4,6391 ha gruntów (planowano kupić 4,5 ha).
27. 28 grudnia 2015 r. do Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych został wysłany wniosek końcowy.
28. Za nami pierwsza kontrola, która nie wykazała nieprawidłowości.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko